Kapuzbaşı, Sultan Sazlığı, Gümüşler Manastırı 2021

Gümüşler Manastırı / Gümüşler Monastery

🔺Niğde’nin Gümüşler kasabasında yer alan ve Bizans sanatının Anadolu’daki en iyi korunmuş eserlerinden biri olarak kabul edilen Gümüşler Manastırının yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte M.S 8 ile 12. yüzyıllar arasına tarihlenmektedir.

🔻Gümüşler Manastırı Hıristiyanlığın yayılmasında rol oynamış rahip ve papazların yetiştirildiği Anadolu’daki birkaç manastırdan biridir. Uzaktan bakıldığında yaşam izleri görülmediği için manastır çağlar boyunca saldırılardan korunabilmiştir.

🔺Manastıra sadece bir kaç kilometre uzaklıkta yer alan eski gümüş yatakları nedeniyle beldenin ve manastırın bu isimle anıldığı sanılmaktadır.

🔻1500 m genişlikte, büyük bir yekpare tüf kaya kütlesi içine oyulmuş olan Manastır, 13×60 ölçülerinde kare bir avlunun etrafına dizilmiş barınma alanları, mutfak, kilise ve iki katlı bir yeraltı şehrinden oluşmaktadır. Avlunun dik kenarlarının yüksekliği 14 m kadardır. Avluda mezarlar ve pişmiş topraktan yapılmış erzak depoları bulunmaktadır.

🔺Avlunun kuzey cephesinde yer alan üç apsisli kilise eşit kollu haç planında olup, ana kayadan oyulan dört sütun üzerinde yükselmektedir. Sütunların arasında kalan tavan kısmı kubbe şeklinde oyulmuştur.

🔺Kilisenin duvarlarında Hz. İsa’nın doğumu ve vaftiz edilmesi, iki yanında baş melekler Gabriel ve Mikael ile Meryem ve çocuk İsa gibi çeşitli freskler bulunmaktadır. Kilisede bulunan freskler, İngiliz arkeolog Michael Gough tarafından 1960’lı yıllarda restore edilmiştir.

🔻Manastır, kilisedeki apsisin solundaki nişte yer alan ve yeryüzünde bilinen tek Gülümseyen Meryem freski olarak bilinen fresk ile ünlüdür. Bazı sanat tarihçileri Meryem Ana’nın hiçbir freskte gülümsemediğini belirterek, bunun bir restorasyon hatası olabileceğini öne sürmektedir. Uzmanlar, Arkeolog Michael Gough'un restorasyon öncesi fotoğraf, çizim ve raporlarının İngiliz arşivlerinde bulunabileceğini ve durumun açıklığa kavuşturulabileceğini belirtmektedir.